Bosna Hersek'ten Sarajevo'nun ilçesi Stari Grad Belediyesi, Karşıyaka Belediyesi ile "kardeş şehir" protokolü imzaladı. Sırada İzmir Büyükşehir Belediyesi ile yapılacak protokol var.

Karşıyaka Belediyesi'nin kardeş şehir listesine Mayıs ayının son haftasında Bosna Hersek'ten çok özel bir kent, başkent Sarajevo'nun "eski şehir"i Stari Grad Belediyesi eklendi. İmzalanan kardeş şehir protokolüyle her iki belediyenin "Kardeş şehir" sayısı 28'e çıktı. Karşıyaka Belediye Başkanı Dr. Cemil Tugay imzaları atarken iki belediye arasında sosyal, kültürel ve teknik iş birliğinin gelişmesini diledi. Stari Grad Belediye Başkanı Ibrahim Hadžibajrić kardeşlik ilişkilerinin belediye başkanlarının gayretiyle sürdüğüne dikkat çekti konuşmasında. Karşılıklı olarak büyük istekle gerçekleşen bu kardeşlik protokolünün kendilerinden sonra da devam etmesini diledi.

Protokol törenine Karşıyaka ve Stari Grad belediye başkanları ve belediye meclis üyeleriyle birlikte Dünya Bosna Hersek Göçmenleri Birliği Başkanı Hasan Šehović ile Karşıyaka Belediye Meclis Üyesi Atilla Baysak da katıldı. Stari Grad heyetinde Başkan Yardımcıları Adela Plakalo, Aldiana Kavazović, Alija Svraka, Almedina Porča, Belediye Meclis Başkan Yardımcısı Damir Saračević, Belediye Meclis Üyesi Sabahudin Arapović yer aldı. Hasan Šehović, bu protokolün kendisi için ayrı bir anlam taşıdığını söyledi. Hasan Šehović, "Stari Grad benim Bosna'da nüfusa bağlı olduğum yer, burada da nüfus kaydım Karşıyaka'da. Yani Cemil Tugay da Ibrahim Hadžibajrić de benim belediye başkanlarım. Her ikisinin de seçmeniyim" diye konuştu. 

Protokol töreninin ardından Zübeyde Hanım'ın mezarına karanfil bırakan Stari Grad Belediye Başkanı Ibrahim Hadžibajrić, daha sonra eski Karşıyaka Belediye Başkanı, Bosna Hersek Fahri Başkonsolosu merhum Ahmet Kemal Baysak'ın mezarını ziyaret etti. 

Hadžibajrić'le protokol töreni ve ziyaretler sonrası Baysak'ın fahri başkonsolosluktaki yardımcılarından Mirela Crnovršanin Kurtali'nin aracılığıyla söyleştim. Ahmet Kemal Baysak'la 13 yıl önce Stari Grad Belediye Başkanlığı’na ilk kez getirildiği dönemde tanıştığını anlatan Hadžibajrić, şunları söyledi:

"Kendisi fahri konsolos olarak ziyaretime gelip beni tebrik etmişti. Onu bu ziyaretten önce de tanıyordum, bu vesileyle bizzat tanışmış olduk. Dostluğumuz, tanıştığımız günden vefatına kadar sürdü. O her şeyden önce iyi bir insandı, bir beyefendiydi. Ailesi, memleketi Trebinje’yi istediği için değil, mecbur kaldığı için terk etmişti. Boşnaklar yüzyıllarca kendi topraklarından sürgün edilmiştir. Kendisi Bosna Savaşı sırasında Bosna için büyük fedakarlıklar yaptı, bu fedakarlıkları savaştan sonra da devam etti. Kendisinin, hem Karşıyaka Belediye Başkanlığı döneminde hem Bosna Hersek Fahri Konsolosu olarak Bosna için yaptıkları paha biçilemez." 

Karşıyaka ile kardeşlik ilişkisi kurmanın önemli olduğunu belirten Ibrahim Hadžibajrić iki belediye başkanının işbirliği için istekli olmasının çok değerli olduğuna değindi. "Cemil Bey ve belediyemizi temsilen benim işbirliği konusunda bu kadar hevesli olmamız, bunun güzel sonuçlar doğuracağını gösteriyor" diyen Hadžibajrić, sözlerini "Her şey bize bağlı, işbirliğinin ne kadar süreceğini biz belirliyoruz. Umarım uzun süreli olur. Ancak zamanın ne getireceği, benden ve Cemil Bey’den sonra ne olacağını bilemeyiz. Ben göreve geldiğimde üç kardeş belediyemiz vardı, bugün atılan imzalarla kardeş belediye sayımız 28’e yükseldi. Karşıyaka Belediyesi ile işbirliğimizi, eğitim, kültür, sanat ve benzeri alanlara da taşıyacağız. Bundan hiç şüpheniz olmasın. Karşıyaka Belediyesi bizden daha güçlü daha büyük bir belediye, umarım bize küçük kardeşleri gibi bakarlar" diye sürdürdü.

Büyükşehir de imza için sırada

Stari Grad Belediyesi yetkilileri İzmir'de kaldıkları süre içinde Karşıyaka Belediyesi'nin yanı sıra İzmir Büyükşehir Belediyesi'ni de ziyaret etti. Yeni bir kardeş şehir anlaşmasının ön görüşmesi olarak nitelendirilebilecek bu ziyarette İzmir'in Sarajevo ile dört kez kardeşlik ilişkisi kurmaya çalıştığı, ancak bir türlü bu ilişkinin gerçekleştirilemediği dile getirildi. Stari Grad Belediye Başkanı Ibrahim Hadžibajrić, İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Tunç Soyer ve meclis üyelerini "Eski Kent"i ziyaret etmeye, birlikte yaşama geçirilebilecek projeleri düşünmeye davet etti. Hadžibajrić, "Türk belediyeleri ve şehirleri arasındaki işbirliği öncelikle belediyeler aracılığıyla sağlanmalı, çünkü ilgilendikleri tüm projeler yerel düzeyde yürütülüyor" dedi.

••••

Başçarşı ve Kemeraltı: İki çınar, iki eşsiz kültür mirası

Covid pandemisinin sona erdiğini düşündüğümüz şu günlerde, ekonomik koşullarınız da elveriyorsa gezilecek ülkeler listesinde Bosna Hersek'i ekleyin derim. Ülkenin başkenti Sarajevo'ya gittiğinizde mutlaka gideceğiniz ve göreceğiniz yerlerden biri Stari Grad olacak. 

Biz Bosna Hersek'e ne zaman gitsek, ziyaret etmeyi en sevdiğimiz yerlerden biri Başçarşı'dır. Stari Grad Belediyesi sınırları içinde yer alan Başçarşı'da kendinizi Kemeraltı'nı geziyormuşçasına rahat ve huzurlu hissedersiniz. 

"İzmir’in kalbi nasıl Kemeraltı ise, Bosna Hersek’'in başkenti Sarajevo’nın kalbi de Başçarşı'dır" (Baščaršija) dersek yanlış olmaz. "Kemeraltı’nın başlangıç noktası Saat Kulesi'dir, Başçarşı’nın başlangıç noktası içinse Sebil" (Sebilj) diyebiliriz.

Kemeraltı esnafı çarşının tarihini nasıl 1592’de inşa edilen Hisar Camisi ile özdeşleştirirse, Başçarşı esnafı da sorduğunuzda Gazi Hüsrev Bey Camisi’nin inşa edildiği 1531 yılından bu yana çarşının varlığından söz eder. Bu caminin köşesindeki çeşmeden su içtiğinizde tekrar bu güzel ülkeye gideceğinize inanılır. (Bunu ben de denedim ve gerçek olduğuna şahidim.)

Kemeraltı'nın simge eseri Tarihi Saat Kulesi'dir. Kemeraltı'nda zaman hızlı akar, Saat Kulesi'nin ritmi 121 yıldır aynıdır, neredeyse hiç durmadan işini yapar. Sarajevo'da ise şehrin ritmi yavaştır. Zaman yavaş ilerler sanki. Başçarşı'da çarşının ortasında 16. Yüzyıl'da yapıldığı tahmin edilen bir saat kulesi vardır. O da bizim Saat Kulemiz gibi, şehrin yavaş ritmine rağmen işini hiç aksatmadan yüzyıllardır yapmayı sürdürür.

Bizim Kızlarağası Hanı'mızın karşılığı Başçarşı'daki Bezistan ve keyifli bir kahve molası vereceğiniz Morića Han diyebiliriz.

Başçarşı’nın arka sokaklarına girdiğinizde Kemeraltı’nın arka sokaklarındaki gibi sürpriz işyerleri çıkar karşınıza. Kültürel mirasını yaşatmaya çalışan zanaatkarlar sayıları azalsa da varlığını sessiz sedasız sürdürür. Küçücük bir dükkanda, tezgahının başında çalışan yaşlı bir kunduracı, kazancı ya da ahşap oymacısıyla göz göze gelir, gülümsersiniz. 

Başçarşı da Kemeraltı gibi farklı dinlerin buluşma noktasıdır. Bugün esnafın yaklaşık yüzde 95’i Müslüman olsa da, çarşı sınırları içindeki kilise ve havranın yanında, camilerde de herkes özgürce ibadetini yapar. 

Kemeraltı'nda İzmir'in otları, zeytinyağlıları, tatlıları ve eşsiz lezzetleriyle buluşursunuz. Başçarşı'da ise Balkan lezzetleriyle... Pitalar, börekler, cevabiler mis kokularıyla sizi cezbeder. Kemeraltı esnafının derdi olan ucuz Çin malları Başçarşı esnafının da derdidir. 

Bizim Milli Kütüphanemiz İzmir'in kültür mabedi olarak Kemeraltı'nda okurları, araştırmacıları kucaklar. Avusturya-Macaristan İmparatorluğu döneminde belediye binası olarak inşa edilen, savaşta yakılsa da küllerinden yeniden doğan Vijećnica Ulusal Kütüphanesi de Stari Grad'da aynı amaca hizmet eder görkemli yapısıyla.

Sözün özü, yaklaşık 500 yıldır ayakta kalmayı başarmış, bir çınar gibi topraklarına kök salmış bu iki özel çarşının, kültürel mirasa dönmüş bu iki mekanın benzerlikleri öylesine çok ki, anlatmakla bitmez. Bosna Hersek'in "eski şehir"i Stari Grad'ın Karşıyaka ve İzmir Büyükşehir Belediyesi ile de "kardeş" olması, ilişkilerin yıllar boyunca sürecek olması ise bu iki kente gönül veren benim gibi İzmirlileri yürekten sevindirir...