Pancratium Maritumum isimli güzeller güzeli bir Prenses nedimeleri ile birlikte gemisiyle Akdeniz üzerinden Kuzey Afrika'ya doğru yol alırken, Kıbrıs'a yaklaşmakta oldukları bir sırada gemide su bitmiş. Su temin etmek için adaya yanaşmaktan başka çareleri yokmuş...

Ada'da ise dünya üzerinde kendinden başka güzel birinin varlığına tahammül edemeyen deniz köpüğünden yaratılmış, Güzellik ve Aşk Tanrıçası Afrodit sevgilisi Adonis ile birlikte yaşamaktaymış. Adaya yanaşmakta olan gemide çok güzel bir prensesin olduğunu öğrenen Afrodit, sevgilisinin prensesi görerek aşık olmasından korktuğu için bütün gücünü kullanarak çok kuvvetli bir fırtına yaratmış ve gemiyi batırmış.

Gemisi Akdeniz'in mavi sularında kaybolmak üzereyken gemiden atlayarak kurtulan prenses ve korumaları kıyıya doğru yüzmeye başlamışlar. Tam kıyıya çıkacak iken Afrodit gücünü tekrar kullanarak prensesi bembeyaz bir kayaya dönüştürmüş.

Gel zaman git zaman sanki bir mucize olmuş ve kayaları çevreleyen, Akdeniz'in o sıcacık kumlarının arasından son derece zarif, beyaz bir uzun elbise giymiş, ince belli prensesin edasında bir çiçek belirmiş.

Afrodit bu duruma pek anlam verememiş. Zira zaman zaman kayalara bakıp zaferine hayran olurmuş. Kayaların etrafını saran bu güzeller güzeli çiçeği bile kıskanmış. Ama ne yapsa bir türlü yok edemediği gibi bu güzel çiçeğin tohumlarının bütün Akdeniz kıyılarına yayılarak sıcacık kumsallarda hayat bulmasına engel olamamış.

Denilen o ki; bu güzeller güzeli çiçek prensesin bir siluetiymiş...

Prensesin güzelliğine eş değer güzelliğiyle görenleri kendisine hayran bırakırken, geceleri yaydığı hoş kokusuyla da insanı büyüleyen bir çiçek...

Literatüre prensesin adı olan “Pancratium maritimum” ile geçse de ülkemizde “Kum Zambağı”, “Kum Nergisi” ya da “Deniz Nergisi” olarak bilinen bu güzel çiçeğin nesli ne yazık ki tükenme tehlikesinde...

Bunun en önemli nedeni; bakir kumsallardaki yapılaşmanın artması. Doğal yaşam alanları olan kumsalların plaj olarak kullanılması ezilmesine neden oluyor, insanlar çoğu zaman farkında olmadan üzerine basıp, geçip gidiyorlar. Ancak bu çiçeğin geleceğini tehlikeye atan diğer bir unsur ise süs bitkisi sanılarak doğal ortamından koparılıp, evlere götürülmesi veya satılması...

Kum zambağı nergisgiller familyasından soğanlı bir bitki. Geniş ve uzun şeritli yaprakları, beyaz çiçekleri ve 40 - 50 santimetre boyu ile dikkat çekerken, soğanları 20 - 30 santimetre derinde olduğundan sıcak yaz günlerinde susuz kalabiliyor. Kumlu deniz kıyılarında doğal olarak yetişen, yüksek neme, tuza, rüzgârlara, güneş ışınlarına, kuraklığa ve soğuğa dayanıklı olan kum zambağı ağustos ve ekim ayları arasında ise bembeyaz çiçeklerini sunuyor...

Bu bitkinin bir başka özelliği ise içerdiği alkaloidler (*) sebebiyle ilaç yapımında da kullanılması. Özellikle kanser, alzheimer ve AIDS hastalıklarının tedavisinde ve ilaç sektörünün diğer pek çok alanında kullanılması önemini artırıyor.

Kum zambağı bir Akdeniz bitkisi olup, ülkemizde ise Ege, Akdeniz ve Karadeniz'in güney kıyılarında yetişiyor.

İzmir'de ise Efes Selçuk'un Pamucak kumsallarında bizlere merhaba diyen bu güzeller güzelini eğer daha önce hiç görmediyseniz, belki de gördünüz de dikkat etmediyseniz sakın üzülmeyin. Zira şu an tam zamanı...

Hemen Pamucak'a gidin ve onu bir an önce görün. O da sizi görmekten çok memnun olacaktır, emin olun... Zira herkesin onu tanımasına, bilmesine, sevmesine, koklamasına ve korumasına o kadar ihtiyacı var ki...

Ben dün gittim ve çiçek açmış kum zambaklarını gördüm, onlara dokundum ve sevdim. Onlar da bana kokularını vererek teşekkür ettiler. Bunun dışında gördüklerim ve duyduklarım da oldukça sevindirici...

Pamucak'ta kum zambaklarının sayılarının azalmakta olduğunu fark eden Efes Selçuk Belediyesi harekete geçmiş, “Ekosistemi Koruma ve Doğa Sevenler Derneği” ile bir protokol imzalayarak, “Efes'in Kum Zambakları Beyaz Kalsın” projesine destek vermeye başlamış.

Belediye Başkanı Sayın Filiz Ceritoğlu Sengel'in bizzat ilgilendiği proje kapsamında Pamucak sahilini süsleyen kum zambaklarının bulunduğu alan özel çitler ile çevrilerek koruma altına alınmış, bilgilendirme levhaları asılmış.

Yaşasın...

Güzeller güzeli “Prenses Pancratium Maritumum”un silueti olarak kabul edilen “Kum Zambağı”nı gelecek nesiller de tanıyıp, sevecek ve bu sahillerde yaşamına devam edebilmesi için koruyup, koklayacaklar...

Tüm güzelliklerin korunup kollanmasında emeği geçen herkese sonsuz teşekkürlerimizle...

(*) Bir bitki tarafından doğal olarak üretilen kimyasal bileşikler.

Kaynaklar:

• https://ekodosd.org/
• https://tr.wikipedia.org/wiki/Kum_zambağı