Bornova’da yıllardır kurtarılmayı bekleyen Paterson Köşkü için istenen karar çıktı. Kültür ve Turizm Bakanlığı’ndan restorasyon için tahsis kararı alan İzmir Büyükşehir Belediyesi, kentin önemli sivil mimari örneklerinden olan köşkü restore ederek kültür amaçlı kullanılmak üzere Bakanlığa devredecek. 1859 yılında inşa edilen tarihi yapı, yaklaşık 160 yıl sonra yeniden kent yaşamına kazandırılmış olacak.
Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın 2008 yılındaki ilk tahsis kararının ardından Büyükşehir Belediyesi tarafından rölöve, restitüsyon ve restorasyon projeleri hazırlanan köşkle ilgili karar, 2013 yılında Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından iptal edilmişti. İki yılı aşkın süredir atıl şekilde duran ve geçtiğimiz yıl çıkan yangın nedeniyle zarar gören tarihi yapıyla ilgili yeni tahsis kararı memnuniyet yarattı.
Bakanlık tarafından imzalanan yeni protokolün Büyükşehir Belediyesi Meclisi tarafından onaylanmasının ardından 6 ay içinde restorasyon ihalesine çıkılacağı ve 30 ay içinde restorasyonun tamamlanacağı bildirildi. Restorasyon tamamlandıktan soran tarihi köşk, kültür amaçlı kullanılmak üzere yeniden Bakanlığa devredilecek. Büyükşehir Belediyesi’nin hazırladığı restorasyon projesiyle, köşkün özgün mimarisine uygun olmayan şekilde zaman içerisinde yapılan tadilatlar da eski haline döndürülerek kente kazandırılacak.
Restorasyon ısrarı sonuç verdi
Paterson Köşkü’ndeki süreç, Maliye Bakanlığı Milli Emlak Genel Müdürlüğü’nün 2008 yılında yapıyı Büyükşehir Belediyesi’ne tahsis etmesiyle başlamıştı. Tarihi yapıyı yeniden ayağa kaldırmak ve kente kazandırmak için yola çıkan Büyükşehir Belediyesi rölöve, restitüsyon ve restorasyon projelerini hazırladı. İlgili projeler 2011 yılında İzmir 1 No’lu Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu kararı ile onaylandı. Ardından hazırlanan mimari proje revizyonu da uygun bulundu. Köşkün restorasyon işinin gerçekleştirilmesi doğrultusunda yapı ruhsatı alınıp, yapım ihalesinin ilanı aşamasına gelindiğinde ise beklenmedik bir gelişme yaşanmış, Kültür ve Turizm Bakanlığı, Paterson Köşkü’nün Büyükşehir Belediyesi’ne tahsisine ilişkin protokolü tek taraflı olarak iptal ettiğini açıklamıştı.
Aynı süreçte Kültür ve Turizm Bakanlığı ile Paterson Köşkü’nde “Atilla İlhan Kütüphanesi” oluşturulması yönünde görüşmeler yapılırken gelen karar üzerine Milli Emlak Genel Müdürlüğü de köşkün Büyükşehir Belediyesi’ne tahsisini kaldırmıştı. İzmir Büyükşehir Belediyesi, protokolün iptali nedeniyle, Kültür ve Turizm Bakanlığı aleyhine dava açtı. İzmir 2. İdare Mahkemesi’nin 30 Ocak 2014 tarihli kararıyla, protokolün iptaline yönelik işlemin iptaline karar verildi. Maliye Bakanlığı aleyhine açılan dava ise İzmir 3. İdare Mahkemesi tarafından reddedildi.
Paterson, İskoç mısır taciriydi
1859 yılında inşa edilmeye başlanan Paterson Köşkü, yarısı yarış atlarının ahırları için kullanılan 133 dönüm arazi üzerine kurulmuş, 38 odalı ihtişamlı bir yapı. Köşkün ilk sahibi John Paterson Leith, İskoçyalı bir mısır taciriydi. İzmir'de tanınan Paterson, başta madencilik olmak üzere birçok girişimde bulundu. John Paterson'un Türkiye'de kromu bulan kişi olduğu biliniyor. Köşkte 1963 yılından beri aile fertleri yaşamasa da, evin büyük piyanoları 1972 yılına kadar malikanede kaldı. Evin son sakinleri, beş yıl boyunca burada yaşayan NATO çalışanları olmuştu.
(Eİİ)