Benim Gözümden İran / İran Ulusal Mücevher Müzesi - Tahran 2021-07-10 22:00:00
Müze, İran Merkez Bankası bünyesinde bulunuyor. Binanın dışını donatan sütunlar, frizler, bezemeler ve taş işçiliğinin yarattığı havayı çok sevdim. Bu yapının dışını İran’ın tüm kültürel birikiminin harika bir yansıması olarak yorumlayabilirim. Binanın her iki yanında bulunan aslan heykelleri gücü simgeliyor. Bakalım içeride neler var?
Müzeye üç kez güvenlik kontrolü ve üst aramasından geçerek, gruplar halinde girdik. İçeriye hiçbir şekilde eşya alınmıyor. Eşyalar emanete bırakılıyor.
Hazineye ulaşmak öyle kolay değil. Kırmızı halı döşenmiş merdivenlerden, memurların ve güvenlik görevlilerinin gözetiminde yer altına doğru indik. 100 santimetre kalınlığındaki büyük çelik kapıdan geçerek loş bir salona alındık. Sanki “Alice Harikalar Diyarında”da anlatıldığı gibi bambaşka bir dünyaya geçiş yaptık.
Ulaştığımız salon, aslında bir müze değil, Merkez Bankası’nın hazine kasası ve yerin altında bulunuyor. İçerisi loş. Yalnızca camekân vitrinleri ve eserler hafifçe aydınlatılmış. Eserler loş ışıkta bile göz kamaştırıcı. Ayrıca disiplin ve ciddiyet ruhu her yanı sarmış. Takım elbiseli banka rehberleri dört dilde eserleri anlatıyorlar. Anlatım sırasında güvenlik bantlarına ve camekânlara yaklaştırmıyorlar.
Takı sever biri olarak gizli bir heyecan içindeyim. Dile kolay; 500 yıllık bir mücevher hazinesini geziyorum. Hem de bankanın hazine kasasında. Hayatımda bir ilk ve belki de son deneyim. Başka böyle hazine var mı, bilmiyorum.
Müzede İran hanedanlarına ait, altın, gümüş ve değerli taşlarla işlenmiş taçlar, kılıçlar, takılar, çeşitli ev eşyaları, süs eşyaları, tahtlar, küre, mutfak eşyaları, incili perde süsleri sergileniyor.
Ulusal Hazine'nin yılan hikâyesi
Koleksiyon; 1502 – 1736 yılları arasında İran’da hüküm süren Safevi Hanedanı’nın Avrupa, Hindistan ve Osmanlı topraklarında yaptıkları savaş ve istilalar sonucu elde ettiği ganimetlerden oluşturulmaya başlanmış.
1736’dan 1930’lu yıllara kadar koleksiyon parçaları Babür, Akkoyunlu ve Büyük Britanya topraklarını dolaşmış. Bazı parçalar buralarda kalmış. Bazıları zamanla İran’a geri getirilmiş.
Kaçar ve Pehlevi hanedanlıklarının katkılarıyla gittikçe zenginleşen koleksiyon, 1930′larda İran Merkez Bankası’na aktarılmış ve halkın ziyaretine açılmış. Koleksiyon, İran İslam Devrimi’nde bile kargaşadan korunabilmiş. Yeni parçalar da eklenerek 1990’larda tekrar ziyarete açılmış. Koleksiyon o yıldan beri “Kraliyet Hazinesi” değil “İran Ulusal Hazinesi” olarak anılıyor.
Mücevher uzmanları dünyanın en güzel mücevherleri olduğunu söylüyorlar. Uğruna nice kanların döküldüğü, diplomatik oyunların döndüğü “Ulusal Hazine” bugün de dünyanın her yerinden gelen gezginlerin ilgi odağı olmayı sürdürüyor.
Ulusal Hazine’nin biriktirilmeye başlanmasından 300-400 yıl önce; İran’da bambaşka bir felsefi akım gelişmeye başladı. Tasavvuf felsefesinin doğduğu bu diyarda nice felsefeci, şair ve mutasavvıf yetişti. O dönem, akıl ve bilgi, dünya malından çok üstün görülüyordu.
Ne ironiktir ki, dünyanın en zengin mücevher koleksiyonu da aynı topraklarda bulunuyor.
Yaşadığı çağın en önemli felsefecisi, mutasavvıfı, şair ve yazarı Babâ Efzel’in (Ö.1268) anlamlı şiiri ile bu bölümü bitiriyorum.
İnsanın süsü aklı, bilgisi, hüneri.
İnsan himmet etmeye görsün,
Sözü mü olur gümüşün altının.
Alçak alçaktır taç olsa da başında.
Köpek köpektir altın tasma olsa da boynunda.
***
Rıza Pehlevi’nin tacı 
Derya-yı Nur Elması (Denizin Işığı Elması) 
Yakut kapüşonlar. Altın ve değerli taşlarla bezenmiş taç ve broş. 
Elmaslarla süslenmiş altın taç ve taç broşlar 
Nadir Şah’ın som altın ve değerli taşlarla bezenmiş tahtı
Not: Fotoğrafların tamamı web sitelerinden alınmıştır.
Kaynaklar:
- Wikipedia
- İran Gezi Rehberi, Zafer Bozkaya, Okyanus yayınları, 2018
- İran Şiiri Antolojisi, Hazırlayan ve Çeviren Mehmet Kanar, Yapı Kredi Yayınları, 2014
- İran Kültürü, Prof. Dr. Nimet Yıldırım, Pinhan Yay, 2016
2022-09-04 22:00:00
Benim Gözümden İran / İsfahan – 4
Nakş-ı Cihan Meydanı’na varış: Kırk Sütunlu Saray gezimizden sonra Dört Bağ Bulvarı’ndan yürüyerek İmam Meydanı’na (Şah Abbas Meydanı ya da Nakş-ı Cihan Meydanı) ulaşıyoruz... Devamı
2022-08-18 18:04:06
Benim Gözümden İran / İsfahan - 3
İsfahan’ın en önemli tarihi eserlerini gezmeyi sürdürüyoruz. Dört Bağ Bulvarı’ndan yürüyerek Kırk Sütunlu Saray’a ulaşıyoruz. Saray büyük bir bahçenin ortasına yapılmış. A... Devamı
2022-07-17 17:00:00
Benim gözümden İran / İsfahan - 1
Ardistan gezimizden sonra sağlı sollu yarı çöl düzlükleri aşarak akşam üzeri İsfahan’a ulaşıyoruz. İsfahan şehrini ortadan ikiye bölen Zayende Nehri'nin kenarında bulunan otelimize... Devamı
2022-07-01 18:00:00
Benim Gözümden İran - Ardistan / İsfahan
Abyaneh gezimizden sonra İsfahan’a doğru yolumuza devam ediyoruz. Yol üzerinde İsfahan’a 110 kilometre kala bir ilçeye uğruyoruz: Ardistan. Büyük Selçuklular'dan kalma iki camisi, gelene... Devamı
2022-06-05 10:00:00
Benim Gözümden İran / Kâşan - 3
Fin Bahçesi gezimizin ardından Kâşan şehir merkezine doğru yol alıyoruz. Tek veya iki katlı betonarme konutlar sağlı sollu, ruhsuz ve soluk renkleri ile yolculuğumuza eşlik ediyorlar. Şe... Devamı
2022-04-01 22:55:22
Benim gözümden İran / Kâşan - 2
Bir önceki yazımda Kâşan ile ilgili tarihi bilgiler vermiştim. Bu bölümden itibaren sizlere Kâşan şehrinde gezip gördüğüm tarihi yapıları, bahçeleri, konakları, çarşıları ve sok... Devamı
2022-03-10 15:35:17
Benim gözümden İran / Kâşan - 1
Kum gezimizden sonra İran’ın güneyine doğru yolculuğumuz devam etti. Kebir çölü ve tarihi İpek Yolu’nu izleyerek öğleden sonra Kâşan şehrine ulaşıyoruz. Kâşan, İran’ın en es... Devamı
2022-02-25 22:30:00
Benim Gözümden İran / Hz. Fatımâ-ı Masume Türbesi-Kum
Rey şehrinden ayrılıyor ve yönümüzü Kum şehrine çeviriyoruz. Artık yavaş yavaş İran coğrafyasının kırsal dokusu ile karşılaşmaya başlıyoruz. Boz renkli çorak topraklar, çıpla... Devamı
