Türk boğazlarına ömrünü adayan hukukçu - kaptan Gündüz Aybay için hazırlanan ve bir yıllık çalışmanın ürünü olan belgesel film İzmir’de denizciler ve hukukçularla buluştu. Buca’da Dokuz Eylül Üniversitesi (DEÜ) Denizcilik Fakültesi’ndeki gösterimi izleyen denizciler, Aybay’ı, ailesini ve belgeseli hazırlayanları ayakta selamladı.
“Denizlerimizin Hukukçu Kaptanı Gündüz Aybay / Türk Boğazlarına Adanmış Bir Ömür” adlı belgesel DEÜ Denizcilik Fakültesi Çakabey Deniz Feneri Salonu’nda gösterildi. Yönetmenliğini Atom Şaşkal’ın, röportajlarını gazeteci Elif Aydoğdu Oral’ın yaptığı belgesel, hukukçular ve denizciler tarafından ilgiyle izlendi.
Belgeselde hukukçular, Dışişleri Bakanlığı, Deniz Sigorta yetkilileri, ailesi, öğrencileri ve yakın dostu denizciler, hukukçu - kaptan Gündüz Aybay’ın, Türk Boğazları alanındaki çalışmalarının yanında, denizcilerin eğitimi, deniz hukuku, denizciler arası sosyal ve mesleksel dayanışma alanındaki çalışmalarını anlatıyor.
Belgeselde, denizci ve hukukçu olarak yaptığı hizmetler arasında Türk Boğazları’nın çok özel bir yeri bulunan Gündüz Aybay’ın Montrö Boğazlar Sözleşmesi’nin Türkiye lehine yeniden ve doğru yorumlanması için çaba harcadığı dile getiriliyor. Çalışma ve önerileriyle kıyı emniyeti ve gemilerin güvenle yol almaları için büyük emek veren Aybay’ın çalışmaları doğrultusunda alınan önlemler sonucu İstanbul’da yaşanan deniz kaza oranlarında büyük düşüşler yaşandığına dikkat çekiliyor.
Meral Aybay, gösterim sonrasında yaptığı konuşmada, meslektaşları ve ailesi tarafından da çok sevilen eşi Gündüz Aybay’ın adının bu belgeselle yaşatılmasından büyük onur duyduğunu söyledi. Aybay, Gençlerin eğitimine büyük önem veren denizci ve hukukçu eşine ilişkin farkındalığı arttıran belgeselle ilkelerinin daha uzun yıllar yaşatılacağına inandığını belirtti.
Hukukçu Prof. Dr. Rona Aybay, kardeşi Gündüz Aybay’ın çalışmalarıyla Montrö Sözleşmesi’ne bir kez daha dikkat çekildiğini anımsatarak şu görüşleri dile getirdi:
“Boğazlar için son derece önemli Montrö Sözleşmesi hak ettiği ilgiyi hukukçular arasında bile görmemiştir. Gündüz Aybay’ın girişimiyle Montrö Sözleşmesi’nin önemi anlaşılmıştır. Uluslararası ilişkilerin mevcut durumunda Montrö Sözleşmesi, Amerika ile Rusya arasındaki bilek güreşinin bir arenası haline her an gelebilir. Onun için hazırlıklı olmamız gerek. Montrö Sözleşmesi ulusal ve uluslararası çıkarlarımız açısından hala önemini koruyan bir sözleşme, hukukçu, siyasetçi ve medya açısından hazırlıklı olması lazım.”
Belgeselin röportajlarını gerçekleştiren gazeteci Elif Aydoğdu Oral, Aybay’ın birleştirici kişiliğiyle denizcilerin vefa konusundaki duyarlılığının bir kere daha öne çıktığını dile getirdi. Aybay’ın Montrö Boğazlar Sözleşmesi’yle ilgili çalışmasının çok önemli ve değerli olduğunu vurgulayan Oral, belgeselin şimdilik davet aldıkları denizcilik ve hukuk fakültelerinde gösterildiğini anlattı.
Tören sonunda Denizcilik Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Durmuş Ali Deveci, Gündüz Aybay’ın eşi Meral Aybay’a, kardeşi Prof. Dr. Rona Aybay’a ve gazeteci Elif Aydoğdu Oral’a birer teşekkür plaketi verdi. DEÜ Denizcilik Fakültesi’ndeki gösterimi izleyen ve alkışlayan denizciler, Aybay’ı, ailesini ve belgeseli hazırlayanları ayakta selamladı. Etkinliğe katılanlara Türkçe’yi titiz ve yalın kullanmasıyla tanınan Gündüz Aybay’ın “Sözcükler Üzerine Anımsatmalar” kitabı armağan edildi.
Gündüz Aybay Kimdir?
1931 yılında dünyaya gelen Gündüz Aybay, 1953 yılında Yüksek Denizcilik Okulu Güverte Bölümü’nü bitirdi. On yıl ticaret gemilerinde çalıştı. Uzak yol kaptanı oldu. 1963 yılında bu görevinden ayrılıp Yüksek Denizcilik Okulu’nda öğretim üyesi olarak çalışmaya başladı. 1964 yılında İstanbul Üniversitesi (İÜ) Hukuk Fakültesi’nden mezun oldu. Deniz hukuku alanında avukatlık yaptı.
İstanbul Teknik Üniversitesi (İTÜ) Denizcilik Fakültesi, İÜ Deniz Bilimleri Enstitüsü ile İşletme İktisadı Enstitüsü ve Deniz Harp Okulu’nda öğretim görevlisi olarak, çeşitli denizcilik ve hukuk konularında dersler verdi. Denizcilik ve deniz hukuku alanlarında ülkemizin önde gelen çok sayıda uzmanının yetişmesine katkıda bulundu.
Denizci ve hukukçu olarak yaptığı hizmetler arasında Türk Boğazları’nın çok özel bir yeri bulunan Aybay, Montrö Boğazlar Sözleşmesi’nin Türkiye lehine yeniden ve doğru yorumlanması için çaba harcadı. Aybay’ın Türk Boğazları Deniz Trafik Düzeni Tüzüğü’nün hem iç hukukta hem de Uluslararası Denizcilik Örgütü’nde (IMO) kabul edilmesi için çalışan ekibin en etkin üyesi oldu.
Türk Uzakyol Gemi Kaptanları Derneği ile İTÜ Denizcilik Fakültesi Mezunları Derneği’nde başkanlık görevi yaptı. Hukuk Araştırmaları Vakfı ve Deniz Hukuku Derneği’nde kurucu üye ve Yönetim Kurulu Üyesi olarak çalıştı. 27 Eylül 2001 günü yaşama veda etti.
Gündüz Aybay’ın, denizcilik, deniz hukuku, Türk Boğazları alanlarında bilimsel, tarihi ve kültürel amaçlı ondan fazla kitabı, 100’den fazla makalesi ve incelemesi yayımlandı.